با توجه به اهمیت سرمایه گذاری های دولت در زمینه فقرزدایی، هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم برخی از انواع این سرمایه گذاری ها بر کاهش فقر و رشد بهره وری کل در مناطق روستایی ایران است. بدین منظور، از سیستم معادلاتی شامل متغیرهای موثر بر فقر و رشد بهره وری استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، کشش های فقر روستایی نسبت به سرمایه گذاری در توسعه و عمران روستایی بیش از سایر سرمایه گذاری های عمرانی دولت در امور روستایی بوده است، اما سرمایه گذاری در این زمینه بر رشد بهره وری کل عوامل تاثیری مثبت ندارد. سرمایه گذاری در زمینه جاده سازی بر فقر روستایی موثر است و از این لحاظ، در رتبه دوم قرار دارد. رتبه بعد، به سرمایه گذاری در تحقیقات کشاورزی اختصاص دارد که تاثیر آن بر رشد بهره وری کل نیز مثبت بوده است. بر اساس نتایج محاسبات، تاثیر بیشتر انواع سرمایه گذاری های عمرانی دولت بر فقر روستایی به صورت مستقیم است.

امروزه درجه توسعه یافتگی یک کشور رابطه مستقیمی با حجم روابط تجاری بین المللی آن کشور دارد. با به کارگیری استراتژی توسعه صادرات، کشورها می توانند به رشد تولید ملی و درنتیجه افزایش اشتغال دست یابند. توسعه صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران در زمینه اهداف مذکور و همچنین جهت حل مسائل ناشی از وابستگی اقتصاد به درآمدهای نفتی، بویژه در برهه کنونی حائز اهمیت می باشد. توسعه سرمایه گذاری و رونق صادرات غیرنفتی عامل موثری در تحقق اهداف تولید ملی است. در همین رهگذر نقش علم و دانش در اقتصاد به دلیل ایجاد تخصص و بهبود بهره وری عوامل تولید از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. لذا در این مطالعه نیز با استفاده از داده های سری زمانی و مدل خودتوضیح برداری (VAR) به بررسی آثار بهره وری عوامل تولید، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر توسعه صادرات غیرنفتی کشور در طی سال های 1387-1350 پرداخته شده است. نتایج حاصل از بررسی، تاثیرپذیری صادرات غیرنفتی از عوامل مذکور را مورد تایید می کند و ضرورت توجه به این عوامل را در رابطه با سیاست های تجاری روشن می سازد.

امروزه سازمان های مختلف به دلیل غرقه شدن در دریای بی کران تجدد و نوگرایی علمی، استقبال از نواندیشی و نوگرایی در عرصه علمی و به واسطه وجود امکانات منحصر به فرد در حوزه های فن آوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) رویکردی کاملا دگرگون شده را تجربه می کنند. کنکاش های مدبرانه اخیر موید نگاه سازمان ها در هزاره سوم به دو موضوع مهم یعنی جهانی سازی و فاوا است. به علاوه استفاده از محیط مجازی و انطباق سازمان ها با شرایط نوین، زمینه ساز ایجاد علوم تجارت الکترونیک، بانک داری الکترونیک و دولت الکترونیک در قالب فن آوری برتر، به واسطه شاهراه بزرگ اطلاعاتی شده است. بانک داری الکترونیک یکی از مقولات بسیار اساسی است که باید از زوایای گوناگون مورد توجه و تامل قرار گیرد. به طور مثال چنانچه موقعیت کشورمان را در اقتصاد جهانی بررسی و علل عدم تحقق اهداف آن را تحلیل نماییم، یکی از گلوگاه های اساسی، توانایی اندک در استفاده از فرصت هایی است که می تواند در کشور تحولات مثبت ایجاد کند. این موضوع زمانی بیشتر به چشم می آید که انقلاب فاوا و جهانی شدن را مرور کرده و به این بیندیشیم که جهت بیشینه کردن و دستیابی به حد قابل قبول برای حضور در اقتصاد بین الملل، باید از همه فرصت ها استفاده کرد. بنابراین باید ضمن بهره گیری از فرصت ها، تبعات منفی آن را به حداقل ممکن کاهش داد و از تبدیل فرصت ها به تهدیدها جلوگیری نمود تا امکان دستیابی به جایگاه شایسته جهانی فراهم بشود. در این مقاله ابتدا مساله مورد بحث و ضرورت پژوهش در آن بیان شد و سپس اهداف و فرضیه های پژوهش بررسی و مدل تحقیق و متغیرهای آن ارائه گردید. در ادامه ضمن مطالعه روش پژوهش و فرضیات تحلیل و نتیجه مباحث نیز ارائه شده است.

تئوری های اخیر رشد در واکنش به انگیزه های اقتصادی به طور مرسوم جهت گیری های ابداع را به عنوان موتور اصلی پیشرفت تکنولوژیکی و رشد بهره وری می دانند. با این نگرش، ابداع از یک طرف به دانش ناشی از فعالیتهای R&D بستگی دارد و از طرف دیگر به انباشت دانش کمک می کند. بنابراین سطح بهره وری یک اقتصاد به فعالیتهای انباشته شده R&D و انباشت دانش موثر و ارتباط آن دو و سایر متغیرهای کلان اقتصادی بستگی دارد. از این رو با وجود سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تجارت بین الملل در کالاها و خدمات، ارتقای بهره وری یک کشور افزون بر اینکه از سرمایه گذاری R&D در داخل تاثیر می پذیرد، به سرمایه گذاری شرکای تجاری در R&D نیز بستگی دارد. همچنین شواهد تجربی نیز نشان می دهد که تجارت بین الملل و سرمایه گذاری مستقیم خارجی (از طریق شرکتهای چند ملیتی) موجب انتقال تکنولوژی خارجی به کشورها می شود.هدف این مطالعه ارزیابی نقش انباشت سرمایه تحقیق و توسعه خارجی (از طریق تجارت بین الملل و سرمایه گذاری مستقیم خارجی)، انباشت تحقیق و توسعه داخلی، سرمایه انسانی و سایر عوامل موثر بر بهره وری کل عوامل می باشد. معادله بهره وری کل عوامل را به وسیله به کارگیری روش همگرایی یوهانسن و حداقل مربعات معمولی با استفاده از مجموعه سری های زمانی طی دوره 1338-1382 برآورد می نماییم.نتایج برآورد نشان می دهد که انباشت سرمایه تحقیق و توسعه داخلی، انباشت سرمایه تحقیق و توسعه خارجی (از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تجارت کالا)، سرمایه انسانی، شدت سرمایه، شاخص باز بودن، ذخایر بین المللی، نرخ ارز واقعی، نرخ تورم و متغیرهای موهومی جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی بر روی بهره وری کل عوامل تاثیر دارند. همچنین نتایج برآورد پیشنهاد می کند که اثر انباشت سرمایه تحقیق و توسعه داخلی، انباشت تحقیق و توسعه خارجی، شاخص باز بودن و متغیرهای موهومی جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی اثر قوی تری نسبت به دیگر متغیرها بر بهره وری کل عوامل دارند و در ضمن ضریب تخمینی متغیر نرخ تورم و متغیر موهومی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی بر بهره وری کل عوامل منفی می باشد. همچنین در این مقاله آثار تکانه های مختلف اقتصادی بر بهره وری کل عوامل در طول زمان و میزان تغییرات متغیرهای موثر بر بهره وری کل عوامل با روش تجزیه واریانس خطای پیش بینی بررسی می شود.

افزایش جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی از کانال پوشش شکاف پس­انداز- سرمایه­گذاری، انتقال فناوری­های پیشرفته، انتقال دانش فنی و انتقال مهارت­های مدیریتی و شیوه­های نوین تولید می­تواند رشد اقتصادی کشورها را تحریک کند. بنابراین، شناسایی عوامل تعیین کننده جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و اقدامات مناسب جهت جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رفع موانع آن در کشورهای مختلف به ویژه در کشورهای در حال توسعه، بسیار ضروری است.در این راستا، تحقیق پیش رو به بررسی تأثیر بهره­وری کل عوامل بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در بلوک­های اقتصادی دی هشت، بریکس و جی هفت طی دوره زمانی 2018-1990 پرداخته است. به­همین منظور مدل تحقیق با استفاده از داده­های تابلویی و روش­ گشتاورهای تعمیم­یافته به تفکیک هر یک از بلوک­های منتخب در سه حالت برآورد گردیده است. نتایج تخمین نشان داد، تأثیر بهره­وری کل عوامل بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در هر سه بلوک اقتصادی منتخب مثبت و معنادار است. اما، ضریب تخمینی بلوک دی هشت بزرگترین است. همچنین، نتایج نشان داد، تأثیر متغیرهای کنترل مدل (جمعیت، نرخ ارز واقعی، درجه بازبودن اقتصاد و نرخ بهره واقعی) بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در هر سه بلوک اقتصادی منتخب مثبت و معنادار است.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین ارکان توسعه پایدار، حفاظت موثر از محیط زیست و مصرف بهینه منابع طبیعی است. بهره وری سبز یک استراتژی برای افزایش بهره وری و عملکرد زیست محیطی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی است. انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث شده است تمامی کشورها از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، امنیت، اشتغال، بهداشت، محیط زیست و بسیاری از متغیرهای کلان دیگر تحت تاثیر شدید این فناوری قرار گیرند، به طوری که امروزه این فناوری به نیروی محرکه اصلی اقتصاد جهان و توسعه پایدار تبدیل شده است. لیکن با توجه به اهمیت و تاثیرگذاری سرمایه گذاری مستیقم خارجی و فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره وری سبز در این مقاله با استفاده از آزمون همجمعی جوهانسون-جوسیلیوس رابطه علی سرمایه گذاری مستقیم خارجی و فناوری اطلاعات و ارتباطات و شاخص بهره وری سبز در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر بهره وری سبز در ایران با استفاده از آزمون همجمعی جوهانسون-جوسیلوس در بازه زمانی 1392-1359 مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته ها نشان دهنده تاثیر مثبت و معنی دار شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات و تاثیر منفی و معنی دار سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر شاخص بهره وری سبز در ایران است. همچنین الگوی تصحیح خطای برداری نشان دهنده آهسته بودن روند تعدیل به سمت تعادل است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش و با توجه به تاثیر منفی و معنی دار سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر بهره وری سبز که این تاثیر می تواند در اثر افزایش آلودگی باشد، پیشنهاد می شود با اتخاذ سیاست های لازم برای کاهش اثرات مخرب سرمایه گذاری مستقیم خارجی از جمله جایگزین کردن انرژی های سبز، زمینه افزایش بهره وری سبز را فراهم ساخت. همچنین پیشنهاد می شود با وضع قوانین و استانداردهای زیست محیطی ورود سرمایه گذاری های مستقیم خارجی با آلودگی زیست محیطی کمتر صورت پذیرد. تاثیر شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شاخص بهره وری سبز در کشور ایران مثبت و معنادار بوده، لذا به یقین می توان گفت جهت اجرای فرآیند بهبود مستمر و موثر بهره وری سبز، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان راهکاری جهت نهادینه کردن بهره وری سبز ضروری می باشد. همچنین پیشنهاد می شود جهت ساخت و اجرایی کردن مفهوم بهره وری سبز معیارهایی مشخص شوند که الگوهای کیفی رشد و توسعه اقتصادی را به طور کامل در برگیرند.

ارتباط بین سرمایه گذاری مستقیم خارجی با رشد اقتصادی از دیرباز مورد توجه اقتصاددانان بوده است. از آنجایی که سرمایه گذاری مستقیم خارجی برای ایجاد و تداوم رشد اقتصادی و تشکیل سرمایه به ویژه در کشورهای در حال توسعه، از اهمیت خاصی برخوردار است و با توجه به نیاز کشورهای درحال توسعه به رشد اقتصادی بالا و تداوم آن و همچنین تأثیر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در روند رشد و توسعه اقتصادی، ضرورت بررسی نحوه تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی این دسته از کشورها را نمایان می سازد. از این رو در این پژوهش به بررسی تأثیر این شاخص بر تشکیل سرمایه و بهره وری نیروی کار و رشد اقتصادی پرداخته شده است. به منظور بررسی فرضیه تحقیق مبنی بر تأثیر مثبت سرمایه گذاری مستقیم خارجی از طریق افزایش بهره وری بر رشد اقتصادی، تلاش شده با روش داده های ترکیبی (پانل) در دوره زمانی 1995 تا 2013 در قالب سه معادله به صورت سیستم معادلات همزمان برای سه گروه مختلف از 111 کشور در حال توسعه و با استفاده از روش حداقل مربعات دو مرحله ای 2SLS)) این تأثیر اندازه گیری شود. بر این اساس، نتایج تجربی پژوهش نشان می دهد در این گروه از کشورها، بهره وری تأثیر بیشتری بر رشد اقتصادی نسبت به تشکیل سرمایه داشته است. بنابراین فرضیه تحقیق مبنی بر اینکه سرمایه گذاری مستقیم خارجی از طریق افزایش بهره وری بر رشد اقتصادی اثر مثبت می گذارد تأیید گردید.